Hafriyat İşi Nedir, Nasıl Yapılır?

Hafriyat işi, genel anlam olarak herhangi bir yerde, bir alanda yapılan tüm kazı çalışmalarını kapsar ve kazılar sonucunda oluşan malzemelerin, kaldırılmasını ve gerekli yerlere nakliyesi işini kapsar. Yıkım işlerini kapsayan konu başlıklarına gelecek olursak ise, Hafriyat işlemleri kapsamı dahilinde yapılacak kazı çalışmaları, çukur, kanal kazıları, hendek kazıları gibi çalışmalar yıkım işlemlerini kapsamaktadır.

Yapılacak olan kazı işlemleri, bazı teknik şartnameler kapsamı içerisinde düzenlenmiş, iş güvenliği ve sağlığı yönetmeliklerine göre çok tehlikeli iş sınıfa giren işlemler olmaktadırlar. Kazı işlemleri yapılırken uygun araç ve ekipmanların kullanımı çok önemlidir aynı zamanda tecrübeli ve uzman operatörlerin bu işlemleri yapması gerekmektedir.

Hafriyat işi kesinlikle profesyonel firmalar tarafından gerçekleştirilmesi gereken işlerin başında gelmektedir çünkü; özellikle inşaat sektöründe iş kazaları ve yaralanmalar ve hatta maalesef ölümler ile karşılaşılmaktadır. Hafriyat işi uygun ve teknik bir şekilde gerçekleşmediği zamanlarda bu gibi üzücü olaylar yaşanmaktadır. Hafriyat sektöründe uzmanlaşmış ve bu işleri tüm teknik şartlar ile yapan birçok profesyonel firmalar vardır. Profesyonel olmayan hafriyat şirketleri, kişileri tarafından yapılan hizmetler daha büyük sorunlara yol açabilir. Bu durumda hem can hem mal hem de zaman kaybına sebebiyet verebilir.

Hafriyat İşinin Detayları

Meslek tanımı temel kazısı ve inşaat sahasından kaldırılması gereken yıkımdan kalan malzemelerin dökülmesi, toprak, taş zeminleri kazma, yumuşatma, taşıma gibi çalışmaları yapan kişidir. Hafriyat işçisinin görevi ve işlem basamakları:

Hafriyat işçisi, bağlı bulunduğu işletmenin genel çalışma prensipleri çerçevesinde ekipmanlarını etkin bir şekilde kullanarak, iş güvenliği ve çevre koruma konusunda tüm gerekliliklere uygun olarak, temel kazısı, molozların toplanması ve gereken yıkım artığının temizlenmesi gibi işleri yapmaktadır. Kazı işleri el ve kürek ile yapılabileceği gibi ekskavatör, greyder gibi iş makineleri kullanılarak ta yapılmaktadır.

Yıkım işi; Binaların yıkımı, yapıların sökümü, ile oluşan enkazın tahliyesi işleminden meydana gelmektedir.

Bina yıkımı, binanın ortadan kaldırılması işlemleri yapıyı oluşturan malzemelerin özelliklerine göre belirlenmektedir. Her bina aynı şekilde yıkılmamaktadır. Daha hafif yapıların yıkımları ile betonarme ya da çelik gibi yapıların yıkım işlemleri farklıdır ve yıkım süreç ve süreleri farklı özelliklerde ve unsurlarda gerçekleştirilir. Bir binanın yıkım süreci, binanın mevcut durumuna, yıkım ya da söküm işlemlerinin amaç ve boyutu gibi farklı faktörlere bağlı kalarak planlanmaktadır. Buna göre yıkım işlemleri için çeşitli seçenekler vardır. Bu seçenekler;

-Yapının komple ortadan kaldırması ve alanın temizlenmesi,

-Yeni yapım süreçlerine göre enkaz kaldırma işlemleri,

-Yapının kısmi olarak yıkımı ve onarımı,

-Yapının onarılması ve güçlendirilmesi, şeklinde sıralanabilmektedir.

Elbette kimse kafasına göre yıkım yapamayacağından dolayı kurallara ve prosedürlere uygun olarak ilerlemek gerekmektedir. Yıkım işlemi öncesinde ilk olarak yapılacak iş, yıkım projesinin hazırlanmasıdır. 

Bina Yıkım Projesi nedir?

Bina yıkım projesinde yıkımı yapılacak olan binanın taşıyıcı sistemi, hasar düzeyi gibi teknik özellikleri bulunmaktadır. Yıkım yönteminin seçilme nedeni, alınacak güvenlik önlemleri, çevre güvenliği, ayrıntılı yıkım aşamaları, hafriyat işi, gibi bilgiler bulunmalıdır. Ayrıca yıkım yapılırken çevrenin kirletilmemesi adına toz kontrolü çalışmaları ve en önemlisi iş güvenliği tedbirleri yıkım projesinde yer almaktadır. 

• Bir yıkım projesi hazırlanırken ilk dikkat edilecek husus can güvenliğidir.
• Çevresinde bulunan komşu yapıların durumlarına göre uygun tedbirler belirlenmelidir,
• Yıkım gerçekleşmeden önce yıkımı yapılacak binada tehlike yaratabilecek elektrik, su ve doğalgaz gibi faktörlere dikkat edilmelidir.
• Yıkım projesinde ne tür bir yıkım yöntemi gerçekleştirileceği açıkça detaylandırılmalıdır.
• Yıkım işlerinde, ortaya çıkacak inşaat atıklarının hafriyat kısmına önceden karar verilmelidir.
• Yıkım projesinin tüm teknik faktörleri dikkate alındıktan sonra, güvenlik önlemleri kapsayan “Risk Değerlendirme Raporu” hazırlanmalıdır.

Yıkım esnasında aşağıya düşebilecek her türlü malzemenin, yani insan ve taşıt üzerine ulaşması durumunda, bu cephenin güvenlik iskelesi ile emniyete alınması gerekir. Ancak tehlike oluşturmayan cephelerde koruma filesi kullanılabilir. Tozlanmayı engellemek ya da en aza indirmek için sabit ya da seyyar sulama donanımları gibi çözümlerin hazırda bulunması gerekmektedir. Yıkım sırasında bulunan ve yanıcı patlayıcı malzemelerin en kısa zamanda yıkım alanından uzaklaştırılması gerekmektedir.

Bina Yıkımı Nasıl Yapılır? Ve Teknikleri

• El aletleri ile yıkım,
• Kimyasal yöntemlerle yıkım,
• Birkaç tekniğin beraber kullanımı şeklindedir.

Bina yıkımına başlamadan önce bilinmesi gereken unsurlar; Yapının inşa edildiği zeminin özellikleri, taşıyıcı sistemi, çevresel faktörler, kullanılan malzemeler, kullanım amacı…

Yıkım Yöntemleri- Bina Yıkım Teknikleri

1. El ile Yıkım
2. Elmas Disk Kesici ile Yıkım (Elmas Bıçak Yöntemi)
3. Çekiç, elmas tel testere
4. Makine ile Yıkım
5. Delme-Kesme Yöntemleri
6. Patlayıcılı Yıkım

1-El ile yıkım: Bu yıkımında yapılar yukarıdan aşağıya olacak şekilde aşamalı olarak el aletleri ile yıkılır. Risklerin sınırlı olduğu bu yıkım yönteminde çok uzun zaman gerekmektedir. Aynı zamanda ekonomik olarak değerlendirilmektedir. Yıkım makinalarının ulaşamayacağı yerlerde ve bitişik bina yıkımlarında bu yıkım yönteminden yararlanılmaktadır. Bu yıkım türünde yapının taşıyıcı sistemi en önemli faktördür.  

2-Elmas disk kesici (Elmas bıçak): Elmas disk kesiciler betonarmeye sahip çeşitli çaplarda diskin dönerek ilgili yerlerin kesimini gerçekleştiren elemanlardır. Yıkım işlemlerde kalın betonarme yapıların kesilmesinde, hızlı bir yöntem olarak tercih edilmektedir. Elmas-tel-testere titreşim ve ses üretimi sayesinde hassas alanların yıkımı için tercih edilir.

3-El çekiçleri bölge bölge yani kısmi yıkımlarda belirli kısımların zayıflatılması amacıyla kullanılmaktadır. Bu araçların çeşitleri; Elektrikli çekiç – Elektrikli Darbeli Kırıcı Pnömatik çekiç – Kompresörlü Darbeli Kırıcı Benzinli çekiç ve hidrolik çekiş şeklindedir.

4-Makine ile bina yıkımı hız ve yüksek güç gerektiren yıkım işlemleri için kullanılan yöntemlerdir. Binaya uygun doğru yıkım makinalarının seçilmesi oldukça önemlidir. Aynı zamanda bu makineleri kullanacak olan elemanların makine kullanımında uzman olmaları gerekmektedir.

5-Delme ve kesme yöntemleri, sondaj ve kesme yöntemleri kısıtlı çalışma alanlarında kullanılan yıkım teknikleridir. Ayrıca bu teknikler, elektrik tesisatlar için gerekli boşlukların açılmasında kullanılmaktadır. 

6-Patlayıcı kullanmak ile kontrollü yıkım oldukça hızlı bir şekilde gerçekleştirilen patlayıcılı yıkım sistemi ileri derece uzmanlık gerektiren bir yıkım tekniğidir. Proje, patlayıcı temini ve ulaşımı, çevre yapısının elverişliliği, gibi detaylı analizler gerektiren yöntemdir. Ve bu yöntem daha çok sanayi yapılarının yıkımı için tercih edilmektedir.

Patlayıcı kullanılarak planlanan yıkımlarda dikkat edilmesi gereken bazı hassas noktalar vardır. Bunlardan biri patlamanın beklenilen zamanda gerçekleşmemesi durumunda alınacak önlemler ve patlama sırasında etrafa saçılan malzemelerin önlenmesi gibi. Patlayıcı kullanarak yıkım yapılacak yapıların patlayıcının gücüyle ve kendi ağırlığı ile çöküm işleminin gerçekleşmesi hedeflenmektedir. Ve bu yıkım tekniğinde komşu yapılarla olan mesafelerin önemi oldukça büyüktür çok iyi bir teknik çalışma ile hesaplanmalıdır. Patlayıcı madde kullanılarak yıkılacak olan bina için patlayıcının miktarı, ve patlatma sırasının kesinlikle uzman kişiler tarafından yapılması, ve patlatma işlemi yapıldıktan sonrası için tüm patlayıcıların patladığından emin olduktan sonra enkaz kaldırma işlemlerine girişilmesi gerekmektedir. Yıkım projelerinde eğer patlayıcı madde ile yıkım yapılması seçildi ise özellikle de bu yıkım için mutlaka yıkım yöntemine bağlı olarak, patlayıcı konusunda uzman kişiler tarafından hazırlanması gerekir.